Πέμπτη 29 Ιανουαρίου 2015

Αρχαίος Αστακός (ΦΩΤΟ)

Του Βασίλη Ζαγκότα

    Εντελώς αναξιοποίητη στέκει η περιοχή του αρχαίου Αστακού κοντά στη θέση Γράβες, βορειοανατολικά του σημερινού οικισμού. Ανασκαφή δεν έχει γίνει καμία και η περιοχή έχει παραδοθεί στο έλεος των αρχαιοκάπηλων.

Λίγα λόγια για τον αρχαίο Αστακό:
     Οι πρώτοι κάτοικοι του αρχαίου οικισμού ήταν Κεφαλλήνες, ένας λαός που κατοικούσε στις κορυφές ("κεφαλαί") των ακαρνανικών βουνών. Η επικράτειά τους εκτεινόταν από την ακαρνανική παράκτια ζώνη και μέρος της ενδοχώρας, ως τα νησιά της Λευκάδας, της Ιθάκης και της Κεφαλονιάς. Αυτοί δημιούργησαν πιθανόν κατά την προελληνική περίοδο μερικούς οικισμούς γύρω από την τότε ακτογραμμή του κόλπου του Αστακού, οι οποίοι αργότερα ενώθηκαν σε έναν συνοικισμό υπό το όνομα "Αστακοί".......



    Ο πληθυντικός της ονομασίας μαρτυρά μάλλον αυτήν ακριβώς την ύπαρξη πολλών οικισμών υπό το γενικότερο πνεύμα ονοματοδοσίας της εποχής: Φυτίαι, Οινιάδαι, Κορόνται, κλπ. Άλλωστε, το όνομα "Αστακοί" υπάρχει σε επιγραφή θεωροδόκων της Επιδαύρου: "Αστακοί Κάλλεως Νίκωνος". 
     Η άποψη των πολλών οικισμών ενισχύεται από τα νεολιθικά ευρήματα σε θέσεις γύρω από τη σύγχρονη κωμόπολη. Όστρακα, κεραμικά και ένα ανθρώπινο κρανίο μαρτυρούν την τελετουργική χρήση αυτών των χώρων και την διασπορά ενός πληθυσμού, ο οποίος αυξάνεται διαρκώς, εκμεταλλεύεται τη θάλασσα και αναπτύσσεται ολοένα και πιο δυναμικά. Η εποχή του Τρωικού πολέμου ήδη βρίσκει την περιοχή υπό το σκήπτρο του βασιλιά Οδυσσέα της Ιθάκης, η επικράτεια του οποίου περιελάμβανε και τα ακαρνανικά παράλια. Ο βασικός οικισμός της εποχής ήταν μάλλον στον όρμο του Πλατυγιαλιού. 
    Η τοποθεσία των αρχαϊκών και κλασικών Αστακών ταυτίζεται με αυτή του βυζαντινού Δραγαμέστου. Εκεί βρέθηκαν τα ερείπια αρχαίου ναού του Διός Καραού. "Κάρα" σημαίνει κεφάλι, επομένως ίσως δηλώνεται η προέλευση από τους Κεφαλλήνες. Πιο πιθανό όμως είναι να δηλώνεται ο αρχαίος λαός των Κάρων, οι οποίοι κατοίκησαν τη Στερεά Ελλάδα. Άλλωστε ο Καραός Ζευς λατρευόταν και στη βοιωτική επικράτεια. 
     Κατά τα αρχαϊκά και κλασικά χρόνια τα ακαρνανικά παράλια απέκτησαν κορινθιακές αποικίες και οι περισσότερες πόλεις ήταν δεμένες στο κορινθιακό άρμα. Η Κόρινθος, προκειμένου να διασφαλίσει τη θέση της στο εμπορικό προσκήνιο, συχνά αναμειγνυόταν στην εσωτερική πολιτική ζωή των ακαρνανικών πόλεων. Τότε ήταν που εισήχθη και η έννοια της "πόλεως" ως σύστημα οργάνωσης-διακυβέρνησης ενώ παράλληλα κυκλοφόρησαν οι πρώτοι κορινθιακοί στατήρες. Η εικόνα του Αστακού της εποχής εκείνης -όπως μπορούμε να τη φανταστούμε- είναι εκείνη μιας ναυτικής πόλης με ακμάζον εμπόριο και αγροτική ζωή, όπου κυριαρχεί η φιλοκορινθιακή μερίδα και οι καθημερινές συναλλαγές θα γίνονται με κορινθιακούς στατήρες. 
    Κατά τα χρόνια του Εμφυλίου Σπάρτης-Αθηνών, ο Αστακός έγινε γνωστός για την ιστορία του Ευάρχου. Ο Εύαρχος ήταν τύραννος φίλα προσκείμενος στην Κόρινθο ο οποίος εκδιώχθηκε από τον Αστακό έπειτα από μεγάλη ναυτική επέμβαση (100 τριήρεις) των Αθηναίων. Η εκ νέου επαναφορά του προκάλεσε δυναμικότερη αθηναϊκή εκστρατεία υπό τον Φορμίωνα, που οδήγησε σε εκκαθάριση όλων των πόλεων της ακαρνανικής ενδοχώρας από τους φιλοκορίνθιους τυράννους και σε μεταφορά της περιοχής στην αθηναϊκή σφαίρα επιρροής.
      Το τέλος του Εμφυλίου Πολέμου (404 π.Χ.) βρίσκει τον Αστακό ενταγμένο στο Κοινό των Ακαρνάνων, μια δύναμη που εκτεινόταν από τα βόρεια και δυτικά ακαρνανικά παράλια ως την παραχελωίτιδα ζώνη και τη χώρα των Αγραίων, με την πόλη των Οινιάδων να αποτελεί το Μήλον της Έριδος ανάμεσα Ακαρνάνες και Αιτωλούς. Το θρησκευτικό κέντρο του Κοινού ήταν η αρχαία Στράτος. Την εποχή εκείνη ο Αστακός ως παράλια πόλη ενίσχυσε τους δεσμούς του με την ενδοχώρα.
     Το Κοινόν ακολούθησε μια ιδότυπη πορεία: τάχθηκε στο πλευρό των Μακεδόνων, απορροφήθηκε από την Συμπολιτεία των Αιτωλών (~250 π.Χ.), κατελήφθη από την Ήπειρο και επανήλθε στη Μακεδονία.
     Η ρωμαϊκή κατάκτηση επέβαλε την ερήμωση της περιοχής για χάρη της Ακτίας Νικόπολης που εποικίστηκε αναγκαστικά από τα ακαρνανικά παράλια. Είναι το τελευταίο στοιχείο που έχουμε για τον αρχαίο Αστακό.


http://astakos-photos.blogspot.gr/

2 σχόλια:

  1. ΜΠΡΑΒΟ ΣΤΟ ΒΑΣΙΛΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΟΛΗ ΚΑΛΗ ΔΟΥΛΕΙΑ ΠΟΥ ΚΑΝΕΙ ΠΑΡΟΤΙ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ Η ΚΑΤΑΓΩΓΗ ΤΟΥ ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΣΤΑΚΟ ΚΑΙ ΜΑΛΛΟΝ ΑΥΤΟ ΕΙΝΑΙ ΠΟΥ ΤΟΝ ΒΟΗΘΑΕΙ. ΕΠΙΣΗΣ ΘΑ'ΘΕΛΑ ΝΑ ΠΩ ΠΩΣ ΣΕ ΚΑΠΟΙΑ ΦΑΣΗ ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ ΤΟΥ ΛΙΜΑΝΙΟΥ ΣΤΟ ΠΛΑΤΥΓΙΑΛΙ ΒΡΕΘΗΚΑΝ ΥΠΟΘΑΛΑΣΙΑ ΕΡΕΙΠΙΑ ΜΙΑΣ ΠΟΛΗΣ ΠΑΝΤΕΛΩΣ ΑΓΝΩΣΤΗΣ ΜΕΧΡΙ ΤΟΤΕ. ΑΥΤΟ ΦΥΣΙΚΑ ΕΙΝΑΙ ΓΝΩΣΤΟ. ΕΚΕΙΝΟ ΙΣΩΣ ΠΟΥ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΓΝΩΣΤΟ ΕΙΝΑΙ ΟΤΙ ΤΟΤΕ ΗΤΑΝ ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ Η ΠΟΛΥΒΡΑΒΕΥΜΕΝΗ ΚΑΙ ΠΟΛΥΤΙΜΗΜΕΝΗ ΑΚΟΝΑ ΚΑΙ ΣΗΜΕΡΑ ΜΕΛΙΝΑ ΜΕΡΚΟΥΡΗ. ΟΤΑΝ ΕΜΑΘΕ ΤΗΝ ΕΚΤΑΣΗ ΠΟΥ ΕΙΧΕ Η ΑΝΑΚΑΛΥΨΗ ΟΧΙ ΜΟΝΟ ΣΕ ΧΩΡΟ ΑΛΛΑ ΚΥΡΙΩΣ ΣΑΝ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑ ΕΔΩΣΕ ΕΝΤΟΛΗ ΝΑ ΘΑΦΤΟΥΝ ΤΑ ΠΑΝΤΑ ΚΑΙ ΝΑ ΜΗΝ ΓΙΝΕΙ ΤΟΥΛΑΧΙΣΤΟΝ ΑΜΕΣΑ ΚΑΜΙΑ ΑΝΑΦΟΡΑ ΣΤΑ ΜΜΕ. Ο ΛΟΓΟΣ ΗΤΑΝ ΟΤΙ ΑΝ ΞΕΚΙΝΟΥΣΑΝ ΑΝΑΣΚΑΦΕΣ ΚΑΙ ΜΑΛΙΣΤΑ ΥΠΟΘΑΛΑΣΙΕΣ ΘΑ ΠΕΡΝΟΥΣΕ ΤΟΥΛΑΧΙΣΤΟΝ ΜΙΑ ΔΕΚΑΕΤΙΑ ΠΡΙΝ ΤΕΛΕΙΩΣΟΥΝ ΟΙ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΟΙ ΚΑΙ ΜΑΛΙΣΤΑ ΧΩΡΙΣ ΚΑΜΙΑ ΕΓΚΥΗΣΗ ΟΤΙ ΤΟ ΕΡΓΟ ΘΑ ΠΑΡΑΔΙΔΩΝΤΑΝ ΠΑΛΙ ΣΤΗΝ ΕΤΒΑ ΓΙΑ ΝΑ ΣΥΝΕΧΙΣΟΥΝ ΤΑ ΕΡΓΑ. ΕΤΣΙ ΛΟΙΠΟΝ ΑΦΟΥ Η CBI ΔΕΝ ΕΙΧΕ ΤΟΣΟ ΧΡΟΝΟ ΣΤΗ ΔΙΑΘΕΣΗ ΤΗΣ Η ΚΥΡΙΑ ΜΕΡΚΟΥΡΗ ΠΡΟΤΙΜΗΣΕ ΝΑ ΘΑΨΕΙ ΤΑ ΠΑΝΤΑ ΜΕ ΟΤΙ ΑΥΤΟ ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΚΑΙ ΟΠΟΙΟΣ ΕΧΕΙ ΤΗΝ ΣΤΟΙΧΙΩΔΕΙ ΛΟΓΙΚΗ ΚΑΤΑΛΑΒΑΙΝΕΙ...
    Υ.Γ. ΑΠΟ ΚΑΠΟΙΕΣ ΜΕΛΕΤΕΣ ΠΟΥ ΕΧΩ ΔΙΑΒΑΣΕΙ ΚΑΠΟΙΟΙ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΟΙ ΠΙΣΤΕΥΑΝ ΟΤΙ ΣΤΟ ΠΛΑΤΥΓΙΑΓΙ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΗΤΑΝ ΚΑΙ Η ΑΡΧΑΙΑ ΙΘΑΚΗ Η ΣΤΗ ΧΕΙΡΟΤΕΡΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΜΙΑ ΑΠΟΙΚΙΑ ΤΗΣ.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Σ΄ευχαριστώ για τα καλά σου λόγια. Θα προσθέσω ότι ο αμερικανός καθηγητής Murray εντοπίζει το αρχαίο λιμάνι του Αστακού στην ίδια περίπου τοποθεσία με τον σημερινό λιμενοβραχίονα του φάρου. Ο ίδιος, σε επίσκεψή του στον Αστακό, διεπίστωσε μετά λύπης ότι η αρχαία κατασκευή με τους ογκόλιθους έχει εγκιβωτιστεί στον σύγχρονο βραχίονα και η μελέτη του είναι αδύνατη. Αυτό όμως το οποίο θεωρώ πολύ ενδιαφέρον από τις σημειώσεις του (και σίγουρα το γνωρίζουν οι ναυτικοί της περιοχής) είναι η παρατήρηση περί ανέμων: το εύρος και η ταχύτητα των ανέμων του κόλπου του Αστακού κατέστησαν το αρχαίο λιμάνι ανασφαλές για μεγάλα πλοία. Για τον λόγο αυτό δεν αναπτύχθηκε πολύ ενώ για αγκυροβόλι χρησιμοποιήθηκε ο περίκλειστος κόλπος του Αγίου Παντελεήμονα. Τέτοια είναι η ισχύς των ανέμων, ώστε το εύρος τους μειώνεται και η ταχύτητα αυξάνεται καθώς εισέρχονται στην κοιλάδα της Βλύχας.
    Για τον αρχαίο Αστακό: Σπηλιά του Κύκλωπα ((μυθολογία), αρχαίο κάστρο και πόλη (αρχαία ιστορία), βυζαντινό κάστρο (μεσαιωνική ιστορία), προμαχώνες του Τσωρτς και του Καραϊσκάκη στον Προφήτη-Ηλία (νεώτερη ιστορία) και γερμανικά πολυβολεία (σύγχρονη ιστορία), όλα αυτά συγκατοικούν σε απόσταση ενός χιλιομέτρου. Κι όμως δεν υπάρχει άσφαλτος για τους επισκέπτες.

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Τι λες γι αυτό αγαπητό Ξηρόμερο